今日(6月21日)4時50分左右迎來夏至節(jié)氣。夏至,是我國二十四節(jié)氣中最早被確定的節(jié)氣之一。
夏至有三候:鹿角解、蟬始鳴、半夏生。夏至后天氣漸熱,長江流域梅雨與夏至相交。民間有祭神祀祖、吃面習(xí)俗。夏至養(yǎng)生需保護(hù)陽氣、養(yǎng)心、吃苦味食品。
夏至·物候現(xiàn)象
中國古代一些文學(xué)作品將夏至分為三候
一候鹿角解
意思是鹿的角朝前生,所以屬陽,并且認(rèn)為夏至日陰氣生而陽氣始衰,所以陽性的鹿角便開始脫落,而糜因?qū)訇帲栽诙寥战遣琶撀洹?/p>
二候蟬始鳴
意思是雄性的知了在夏至后因感陰氣之生便鼓翼而鳴。
三候半夏生
意思是半夏是一種喜陰的藥草,因在仲夏的沼澤地或水田中出生所以得名,由此可見,在炎熱的仲夏,一些喜陰的生物開始出現(xiàn),而陽性的生物卻開始衰退了。
夏至·傳統(tǒng)習(xí)俗
夏至日是中國最早的節(jié)日。舊時古人十分重視夏至節(jié),清代之前的夏至日全國放假一天,而宋代在夏至之日始,百官還放假三天。
祭神祀祖
夏至是"四時八節(jié)"之一,民間自古以來有在此時慶祝豐收、祭祀祖先之俗,以祈求消災(zāi)年豐。古代農(nóng)耕社會的人們在安居樂業(yè)之余擇日拜神祭祖便有了各種定期節(jié)日。
消夏避伏
夏至日,婦女們即互相贈送折扇、脂粉等什物?!队详栯s俎?禮異》:"夏至日,進(jìn)扇及粉脂囊,皆有辭。""扇",借以生風(fēng);"粉脂",以之涂抹,散體熱所生濁氣,防生痱子。
夏至南北要吃面
自古以來,中國一些地方有“冬至餃子夏至面”的說法,夏至吃面是很多地區(qū)的重要習(xí)俗。因夏至新麥已經(jīng)登場,所以夏至吃面也有嘗新的意思。
夏至·節(jié)氣養(yǎng)生
1、保護(hù)“陽氣”
夏至是一年中陽氣最旺盛的時節(jié),是陽氣最旺陰氣初生的時節(jié),《黃帝內(nèi)經(jīng)》中有“春夏養(yǎng)陽,秋冬養(yǎng)陰”的養(yǎng)生原則。因此,此時養(yǎng)生要注意保護(hù)陽氣。夏至,人的陽氣在外,陰氣會潛伏在五臟六腑里面,因此在飲食方面不要太過寒涼,以免滯留在臟腑中,會出現(xiàn)腹瀉等疾病。不宜多吃涼粉、冷飲等,還要避免吹空調(diào),尤其是夜晚睡眠時直吹冷風(fēng),會阻礙身體陰陽氣機(jī)的轉(zhuǎn)換,易導(dǎo)致傷風(fēng)、關(guān)節(jié)疼痛、腹痛腹瀉,為健康留下隱患。
2、重在養(yǎng)“心”
夏至養(yǎng)生需養(yǎng)心,靜則神安。在中醫(yī)理論中,心對應(yīng)“夏”,夏季心陽最旺,夏季高溫容易使人煩躁或倦怠,切忌情緒大起大落、為小事大發(fā)脾氣,規(guī)律作息,保持神清氣和、快樂歡暢。汗為心之液,汗液分泌過多會消耗精氣,傷及心血。運動強(qiáng)度以不感到疲憊,微微出汗為宜,以減輕心臟負(fù)擔(dān),運動后要適當(dāng)飲用溫開水。在晝長夜短的夏至?xí)r節(jié),午間小寐可以起到煥發(fā)精神、增強(qiáng)免疫力的作用。
3、夏至吃”苦“
夏季的特點就是熱,所以夏季老覺得頭暈?zāi)X脹、身困體乏、頭暈?zāi)砍?、心情煩躁、食欲很差。這就是典型的熱導(dǎo)致“上火”的癥狀。在夏季吃“苦”有諸多好處。在夏季適當(dāng)吃一些苦味食品,不僅能緩解由疲勞和煩悶帶來的不良情緒,恢復(fù)精力,而且還可解暑去熱,刺激胃液分泌,增加食欲,并且具有清熱解毒之功效,故有“夏日吃苦,勝似進(jìn)補(bǔ)”之說。
夏至·相關(guān)歌詠
《詠廿四氣詩夏至五月中》
唐 元稹
處處聞蟬響,須知五月中。
龍潛淥水穴,火助太陽宮。
過雨頻飛電,行云屢?guī)Ш纭?br />
蕤賓移去后,二氣各西東。
《夏至日衡陽郡齋書懷》
唐 令狐楚
一來江城守,七見江月圓。
齒發(fā)將六十,鄉(xiāng)關(guān)越三千。
褰帷罕游觀,閉閤多沉眠。
新節(jié)還復(fù)至,故交盡相捐。
何時羾閶闔,上訴高高天。
《夏至過東市二絕》(其一)
宋 洪咨夔
漲落平溪水見沙,綠陰兩岸市人家。
晚風(fēng)來去吹香遠(yuǎn),蔌蔌冬青幾樹花。
- END -
來源:
初審:
審核:
終審:
中國政府網(wǎng)
河南衛(wèi)視官方網(wǎng)易號
李 坦
楊 勇
易 煒
宜昌市夷陵中學(xué)
掃碼關(guān)注我們